“ Ga ik kaal worden, dokter? ” 

“Ga ik nu kaal worden, dokter?”, is zowat de meest gestelde vraag die patiënten me in de haarkliniek stellen. Betekent haarverlies of dunner haar dat je - zonder behandeling- steeds kaal wordt?

De tweede vraag stellen ze me wanneer het haar terug groeit en weer steviger wordt. "Gebeurt dit dankzij de behandeling of is het een natuurlijk verloop?". Je komt er alles over te weten in het artikel van de maand.

Een blik op enkele vaak voorkomende haarziekten, hun “natuurlijke” evolutie en de kans op spontaan herstel - zonder tussenkomst van een arts.

Sommige patiënten die zeggen dat hun lichaam zelf een einde heeft gemaakt aan het haarverlies hebben gelijk. Sommigen hebben ongelijk.

Vraag: Hoe groot is de kans dat mijn haarprobleem over de loop van de volgende 12 maanden spontaan verbetert?

Eerst en vooral moet je weten welk haarprobleem of – ziekte je hebt. Androgene alopecia treft zowat 80% van de mannen en 50*% van de vrouwen. Telogen effluvium is de 2e meest voorkomende haaraandoening en zie ik vooral bij vrouwen. Alopecia areata komt minder vaak voor. Bezoek je medische haarspecialist voor een volledig nazicht. Hij kan je exact vertellen wat er aan de hand is. Je kapper, buurman of beste vriend(in) kan enkel maar gokken. Eens je weet wat er aan de hand is kan de evolutie van je haarprobleem vrij goed voorspeld worden.

Voorbeeld 1: Androgenetic alopecia

Kans op spontane verbetering zonder behandeling is “ZEER LAAG”

Androgenetic alopecia is een veel voorkomende vorm van haarverlies of kaalheid. Bij mannen heet de aandoening “genetisch” of “hormonaal" haarverlies. Bij dames wordt ernaar verwezen als “vrouwelijke" haaruitdunning. Zonder behandeling wordt de haaruitdunning steeds erger .

Gelukkig is de evolutie soms zeer erg traag. Sommige patiënten merken er weinig van tot ze op een zeker moment vaststellen dat vrienden en familie opmerken dat er een haarprobleem is. Spontaan herstel is er niet. Een patiënt met hormonale haaruitdunning die zegt dat het probleem spontaan is verbeterd heeft vermoedelijk een andere aandoening (zoals telogeen effluvium). De telogeen effluvium kan intussen opgelost zijn en hierdoor “lijkt” de uitdunning ook beter - dit is helaas slechts schijn.

Voorbeeld 2: Acuut telogeen effluvium of Plots Haarverlies

Kans op spontane verbetering zonder behandeling: “laag” tot “zeer hoog”

Acuut telogeen effluvium (of eenvoudig “TE”) is een type haarverlies waarbij de patient meer haaruitval ervaart dan anders. Verschillende problemen kunnen TE veroorzaken: stress, een laag ijzergehalte in het bloed, schildklierproblemen, medicatie (zoals maagzuurremmers) of crash-diëten. Bij minstens de helft van de patiënten vinden we geen aanwijsbare oorzaak en duurt het haarverlies voort. In vele gevallen groeit het haar spontaan weer aan. Bijvoorbeeld wanneer maagzuurremmers worden gestopt, of een schildklierprobleem is opgelost met medicatie. Je hoeft in die gevallen het haarverlies niet te behandelen, wel de onderliggende oorzaak. Naarmate de tijd verstrijkt zal het haarverlies afnemen. De densiteit van de haardos neemt weer toe tot hoe ze was voor het haarverlies, spontaan en zonder behandeling.

Belangrijke kanttekening: ik zie bij dames vaak een combinatie van verschillende haarproblemen: bijvoorbeeld TE samen met alopecia androgenetica. ❗️Een goed onderzoek van de haardos is dus steeds noodzakelijk❗️In het geval van TE met aantoonbare oorzaak behandel je...de oorzaak. In dit voorbeeld is de natuurlijke evolutie er één van spontaan herstel van het haarverlies. Vind je de oorzaak niet dan wordt het complexer. Voor – en nadelen van eender welke therapie moeten goed afgewogen worden door arts én patiënt.

Mijn huisarts wijt het aan de stress. De haaruitval zal wel vanzelf overgaan, zei hij. Uit onderzoek blijkt nu dat mijn haarzakjes overgevoelig zijn voor mannelijk hormoon.
- Paula

Voorbeeld 3: Chronisch telogeen effluvium

Kans op spontane verbetering zonder therapie: “matig”

Chronisch telogeen effluvium wordt vaak verward met acuut telogeen effluvium. Nochtans is het een geheel andere aandoening. Bij chronisch telogeen effluvium (of eenvoudig “CTE”) kan de haaruitval spontaan stoppen en haargroei weer starten. Typisch wordt een arts aangeleerd dat CTE een zelf-limiterende-aandoening is, en dus spontan stopt. Wat men vergeet te zeggen is dat het wel vijf, tien of zelfs vijftien(!) jaar kan duren vooraleer de haaruitval stopt. Wanneer een patiënt met haaruitval die 1 of meer jaren duurt bij me komt, stel ik voor om een therapie te starten. Wanneer het haarverlies na enkele maanden vermindert of zelfs stopt, ga ik ervan uit dat het de behandeling is die haar werk doet. De kans dat de “natuur” net op dat moment de haargroei zou verbeteren is klein tot onbestaande. We wijten het positieve resultaat aan onze behandeling.

Ik had al sinds mijn puberteit last van haarverlies. Ik ben nu de veertig gepasseerd. Twee maanden na de start van de behandeling is mijn haaruitval volledig gestopt, ongelooflijk maar waar. Zonder behandeling verloor ik vandaag nog altijd massa's haren.
- Tessa

Voorbeeld 4: Alopecia areata

Kans op spontane verbetering zonder behandeling is “laag” tot “zeer hoog”.

Alopecia areata is een auto-immuun ziekte. Zowat 2% van de wereldbevolking wordt op een bepaalde leeftijd aangetast door de aandoening. Typisch voor Alopecia areata is de kans op een volledig herstel – helaas gebeurt dit slechts bij een deel van de patiënten. Ongeveer 1/3 patiënten ondergaan een “spontaan” herstel binnen de zes maanden. Een andere 1/3 herstellen ”spontaan” binnen de twaalf maanden. Ongeveer één patiënt op de drie ontwikkelt een langdurige vorm van alopecia areata en sommigen onder hen ontwikkelen alopecia totalis (gehele scalp) en universalis (gehele lichaam). Dus, de overgrote meerderheid van de patiënten met alopecia areata krijgen hun haar terug, zelfs zonder behandeling. Een medische behandeling helpt bij deze patiënten wél de haargroei te versnellen. Er bestaat ook een kans dat behandeling het aantal opflakkeringen van de ziekte vermindert. Voor patiënten met de uitgebreidere vorm van alopecia areata of ziekte van langere duur wordt de kans op spontaan, natuurlijk herstel kleiner naarmate de ziekte voortschrijdt. Komen de haren terug tijdens of na een behandeling, dan is de kans zeer groot dat het enkel dankzij de medische behandeling is.

De “natuurlijke” evolutie van sommige haaraandoeningen leidt tot spontaan herstel van de haargroei. Met andere woorden, sommige haaraandoeningen hebben geen medische behandeling nodig. Dit geldt voor sommige vormen van alopecia areata en sommige vormen van acuut telogeen effluvium. Chronisch telogeen effluvium verbetert vaak spontaan, maar het kan jaren duren. De dichtheid van de haardos keert bij CTE zelden of nooit terug naar wat ze ooit geweest is.

Eén advies: bij een haarprobleem contacteer je een arts die dagelijks deze patiënten onderzoekt. Het herkennen van de haaraandoening is specialistenwerk en laat je beter niet over aan je kapper, buurvrouw of beste vriend. Haaraandoeningen vormen voor veel mensen een ernstig probleem. Het belet de omgang met anderen en verstoort ons dagelijks functioneren. Sociale contacten verwateren en het isolement loert om de hoek. Hoe sneller je weet wat er aan de hand is, hoe beter.